Ontwikkelingen binnen de publieke omroep
2023 was het tweede jaar van de huidige concessieperiode. Halverwege dit jaar viel het Kabinet-Rutte IV. In aanloop naar de verkiezingen en als input voor de verschillende partijprogramma’s is een Gezamenlijke Position Paper van de NPO en de omroepen verstrekt aan de woordvoerders van de verschillende politieke partijen. In dit paper wordt aandacht gevraagd voor de drie belangrijkste kernpunten van het publieke omroepbestel: het belang van een krachtig externe pluriforme publieke omroep, het behouden van hoogwaardige, onafhankelijke en betrouwbare journalistiek en het garanderen van de toegankelijkheid van het publieke media-aanbod voor alle Nederlanders.
In september werd het rapport ‘Eenheid in Veelzijdigheid’ van het Adviescollege Publieke Omroep gepresenteerd. Dit Adviescollege heeft zich op verzoek van het demissionaire kabinet gebogen over o.a. toelatings- en verantwoordingscriteria voor het publieke omroepbestel en over de borging van maatschappelijke worteling en de kwaliteit van omroepen. Het rapport zou de start hebben moeten zijn van het gesprek over het toekomstbestendig maken van de publieke omroep en welke benodigde wetswijzigingen daarvoor nodig zijn. Door de val van het kabinet is onzeker of en zo ja wanneer de aanbevelingen uit dit rapport worden opgepakt.
De PVV is nu na de verkiezingsuitslag aan zet om een kabinet te vormen. Deze kabinetsformatie is ten tijde van het opstellen van dit jaarverslag nog in volle gang. Daardoor is onzeker hoe een nieuw kabinet kijkt naar de (rol van de) publieke omroep. Duidelijk is wel dat in de verkiezingsprogramma van de PVV en VVD verstrekkende bezuinigingsmaatregelen ten aanzien van de publieke omroep zijn opgenomen. In een nieuw regeerakkoord zal meer duidelijk worden over de toekomst van de publieke omroep.
Los van de politieke ontwikkelingen zijn de NPO en de omroepen in 2023 een traject gestart om gezamenlijk tot een overkoepelende meerjarenstrategie te komen. Deze gezamenlijke aanpak is nodig om regie te nemen over de toekomst van de Publieke Omroep. In een veranderende samenleving, met nieuwe technologische ontwikkelingen en veranderend mediagedrag willen en moeten we samen vooruitkijken, keuzes maken en stelling nemen. De strategie geeft antwoord op de vraag: hoe blijft de Publieke Omroep relevant, impactvol, zichtbaar, vindbaar en herkenbaar voor iedere Nederlander; en wat is daarvoor nodig. Het gaat dan onder andere over het bundelen van kennis over het mediagebruik van ons publiek, hoe de Publieke Omroep zich in het digitale domein wil positioneren en hoe de Publieke Omroep zich daarin wil verhouden tot andere maatschappelijke organisaties en mediapartijen. In 2023 is in verschillende werkgroepen gewerkt aan het definiëren van de strategische ambities van de Publiek Omroep en aan een gedetailleerde uitwerking van de strategie richting 2026. BNNVARA levert een belangrijke bijdrage aan het formuleren van deze gezamenlijke strategie en is goed vertegenwoordigd in de werkgroepen en in de diverse stuur- en werkgroepen die hieraan werken.
2023 en thans ook nog 2024 staan in het teken van grensoverschrijdend gedrag in de mediasector. Het rapport van de externe Onderzoekscommissie Gedrag en Cultuur Omroepen is op 1 februari 2024 gepresenteerd en moet leiden tot een cultuurverandering binnen de mediasector. In 2023 is door de onderzoekscommissie onderzoek gedaan naar zowel de systemische oorzaken van grensoverschrijdend gedrag binnen de publieke omroep als naar het grensoverschrijdende gedrag zelf. Het rapport bevat een groot aantal aanbevelingen dat nu wordt vertaald naar een overkoepelend actieplan. Dit actieplan zullen de individuele omroepen in 2024 vertalen naar een concreet actieplan per omroep. Na het verschijnen van het artikel in de Volkskrant is BNNVARA direct aan de slag gegaan met het doorvoeren van verbeteringen op dit vlak. In 2023 is al een groot aantal maatregelen genomen en acties in gang gezet. In het hoofdstuk Personeel en Organisatie worden deze acties beschreven.